Ευαγγέλιο, γάμος και διαζύγιο : ένα στήριγμα για την ποιμαντική φροντίδα στο φως ευαγγελικών διδαχών

Ευαγγέλιο, γάμος και διαζύγιο : ένα στήριγμα για την  ποιμαντική φροντίδα στο φως ευαγγελικών διδαχών

Τούτο είναι μία σύντομη περίληψη διάφορων λεπτομερών μελετών[1] πάνω σε κάθε θέμα που έχει επεξεργασθεί .                                               2016-01-12

Το ευαγγέλιο κατα του Ματθαίου (γραμμένο στα αρχαία ελληνικά) δείχνει δύο φορες (Μτβ 5.32 και 19,9) ότι ο Ιησούς δεν αντιτίθεται σε ένα διαζύγιο σε περίπτωση “ πορνείας ” . Αυτός ο όρος προέρχεται από ένα ρήμα, που σημαίνει : “ περνώ, εμπορεύομαι ” και, υποτιμητικά, αφορά τις παρεκτροπές και απιστίες (θρησκευτικές, πολιτικές, σεξουαλικές, συζυγικές…). Στην Παλαιά Διαθήκη, μεταφράζει εβραϊκούς όρους που επιβεβαιώνουν αυτή την έννοια και, επίσης, στην Καινή Διαθήκη, σημαινει μία ή ένα σύνολο σοβαρών αθετήσεων σε υποσχέσεις κάθε είδους και, για παράδειγμα, για συζύγους, στις συγκεκριμένες συζυγικές υποσχέσεις που έχουν  κάνει στο γάμο τους,  έλλειψη καρδιάς, πνεύματος και/ή σώματος ως προς τον/την σύντροφο του/της, όπως και ενάντι καποιου συντρόφου ενός άλλου ζευγαριού, και ως προς τον λόγο του Θεού. Κατά συνέπεια “πορνεία” είναι  ευρύτερη από τη μοιχεία,  και την ενσωματώνει. Δεδομενου  ότι δεν μπορεί αυτός ο όρος να μεταφραστεί με μία μόνο λέξη, θα διατηρούμε την αρχαία ονομασία “πορνεία”, για να αποφύγουμε κάθε παρεξήγηση.

Στο Mt 5,32 α, επίσης, το τελευταίο ελληνικό ρήμα πρέπει να κατανοηθεί καλά. « Εγὼ λέγω (…) ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, παρεκτὸς λόγου πορνείας, ποιεῖ αὐτὴν μοιχευθῆναι.» Πράγματι, είναι στον αόριστο της παθητικής φωνής και έχει μεταφραστεί (λάθος), στα λατινικά, στον ενεστώτα της ενεργητικής φωνής, που έχει κατανοηθεί ως μέλλοντας. Στην πραγματικότητα, αυτό το εδάφιο σημαίνει, λοιπόν, το αντίθετο  απο το νόημα που συνήθως του δίνεται, εφόσον ο Ιησούς έχει πει σχετικά με τον άντρα, ο οποίος αποπέμπε μια αθώα γυναίκα : “Εκείνος που εχει αποπέμψει την γυναίκα του, εκτός από την περίπτωση “πορνείας” αυτης,  εκανε ότι η δικη του σύζυγός έχει υποστεί “πορνεία” (εδώ σύμφωνα με τον Ιησού, αυτο το τραυμα ισοδυναμεί μοιχεία) της οπoιας είναι ο ίδιος ο υπεύθυνος[2].

Οι διδαχές για την ένωση ενός ζευγαριού (Mt 5,32 a και b, Mt 19,9,  Mc 10,11,  Lc 16,18 a και b, Mt 5,28-32) σχηματίζουν τοτε ένα σύνολο άψογα συναφες. Μπροστά στην συνήθεια της εποχής του (δυνατότητα ξαναπαντρειάς για όλους και  συχνή πολυγαμία, εύκολοι χωρισμοί, αντροκεντρισμός,  αποπομπή μόνο από τους άντρες, γυναίκες χωρίς δικαιώματα), ο Ιησούς θέτει ίσους τους άντρες και τις γυναίκες και απαγορεύει κάθε αδικαιολόγητη αποπομπή, ο τι εξηγεί τη αντίδραση των μαθητών. Σταματάι την αδικία  που είναι κρυμμένη πίσω από νομικισμόυ και φονταμενταλισμού. Αυτές οι αρχές είναι λογικες και ανθρωπιvες,  και η ποιμαντική φροντίδα δεν αντιτίθεται το δόγμα του Ευαγγελίου.

Από την Γένεση και από τι είναι μία “ένωση” στο πιο γενικό της νόημα, ο Ιησούς υπενθυμίζει την καλοσύνη κάθε ένωσης μεταξύ δύο ανθρώπων· καλεί σε συγχώρεση, σε αυτή την περίπτωση όπως και σε άλλες, αλλά λαμβάνει υπ’ όψιν, με δικαιοσύνη και συμπόνια, πως αυτή η ένωση, δυστυχώς, δεν τηρείται πάντοτε και πως δύναται να χάσει το νόημα της.

Καποιοι Φαρισαίοι του έστηναν μια παγίδα, ερμηνεύοντας ένα κείμενο θεωρούμενο του Μωυσή, σαν να επέτρεπε κάθε αποπομπή σε εκείνους που θα έδιναν στις γυναίκες τους ένα “γράμμα κοψίματος” (κατά λέξη εβραϊκή έννοια). Ο Ιησούς απαντάει, σημαδεύοντας το σφάλμα που ήταν κρυμμένο σε αυτές τις καρδιές των, για να το διακρίνει από διαζύγιο που είναι σωστό. Έτσι, τελικά, ήταν σιωπηλοί.

Δηλώνει ότι μια αποπομπή, ρητά νόμιμη αλλά αδικαιολόγιτη, επιβαλλόμενη μονόπλευρα σε ένα αθώο άτομο, βρίσκεται στην πραγματικότητα στο επίπεδο μιας μοιχείας. Δείχνει στο εσφαλμένο άτομο την ευθύνη του για τον άδικο πόνο του συζύγου του και για το σπάσιμο του δεσμού, αλλά δεν διευκρινίζει πουθενά ότι του κλείνει το μονοπάτι φιλευσπλαχνίας που έχει ανοίξει σε όλους, ιδιαιτέρως μέσα από τους μαθητές του και από την Εκκλησία του.

Ως εξαίρεση, νομιμοποιεί το διαζύγιο στην περίπτωση που ο ένας είναι άδικος η ένοχος, λόγω πορνείας”, για τον άλλον.

Ο εβραϊκός νόμος επέτρεπε, αδιάκριτως, τους πρώην συζύγους να ξαναπαντρεύονται και ο Ιησούς δεν αντιτίθεται πουθενά σε αυτό.

Δεν φορτιζει  το σφαλμα ενός σε ένα άλλο άτομο,  και αναγνωρίζει ένα καταστατικό στο θύμα.

Η συνάφεια με το υπόλοιπο του διαγγέλματος του Ιησού, η λογική, η δικαιοσύνη και η νομική, ξέρουν  να διαχειρίζουν  τις πληγές και σηματοδοτούν ένα μονοπάτι απαιτητικής ελευθερίας και φιλεύσπλαχνης αγάπης, δίνοντας, πέρα από το γράμμα, όλη την ευρυχωρία των  στον νόμο και στο πνεύμα.

“ Να μη χωρίζει άνθρωπος αυτό που έχει συνεζευξει[3]  ο Θεός ” :  αυτη η βασικη προειδοποίηση κατα αδικου διαζυγου  και οι βασικες πρόσκλησες του Ευαγγελιου μπορουν να συνεχίζουν να διαφωτίζουν την ανθρωπότητα αν αυτη το θέλει, αλλα  πρέπει ιδίως να ενημερώσουν χριστιανικές οικογένειες, την Εκκλησία και τους εκπροσώπους της.

 

 

Marguerite Champeaux-Rousselot

 

[1] Πιο ολοκληρωμένη κείμενα στην ιστοσελίδα του Centre Lumen Vitae  on line, το τμήμα Nouveautés du mois, , ή στην ιστοσελίδα του CCBF, ή σε https://recherches-entrecroisees.net/.

Μπορείτε επίσης να ενταχθειτε στην Συλλογική.

[2] Το αρχικό κείμενο, επομένως, δεν σημαίνει – σε αντίθεση με ό, τι υποστηρίζεται συχνά – οτι οι  διαζευγμένοι Α και Β Θα διαπράττουν μοιχεία (με το ρήμα στην ενεργό μέλλον ) σε περιπτωση ενου νεου γάμου (κατάσταση που απαιτείται λογικα ). Στην πραγματικότητα, η δράση του παθητικού ρήματος γίνεται από το Α,  (19,9 Mtt η περίπτωση ενός ανθρώπου) όποιος εχει χωρίσει Β σύζυγό (εδω μια γυναίκα), η οποία είναι αθώος, σε μια εποχή ρηματος, στο αοριστο, που σημαίνει  μια βραχεία δράση και μπορεί να διεξαχθεί μονο, δεδομένου του πλαισίου, στο παρελθόν ή στο παρόν: Δηλαδη κυριολεκτικά, Α κανει να Β είναι / γίνει θύμα καποιας μοιχείας του Α . Το ελληνικό κείμενο του Ευαγγελίου είναι ακριβως αντίθετο σε την ελαττωματική λατινική μετάφραση του  ( Α facit eam Β moechari : κανει αυτην μοιχεύειν ; με to τελικο λατινικο ρήμα αποθετικό στο ενεργό παρόν), αλλα  χρησιμοποιούνται αυτην για ολες τις σύγχρονες γλώσσες και καθοδηγείται αντανάκλαση της Εκκλησίας σχετικά με το γάμο.

[3] Το ελληνικό ρήμα χρησιμοποιείται για τον ζυγό των βοδιών και για την ισορροπία και μάστιγα της, και τονίζει την πράξη της ζευξεως : αυτό δεν  είναι μια συγχώνευση που έκανε τους ένα, αλλά διασταύρωση, συνδυασμός η συμμαχία, κατι απο τη φύση που δεν πρέπει να ειναι σπάσμενη.